Ο Ευάγγελος Ν. Ασπιώτης (21 Ιανουαρίου 1921 – 21 Αυγούστου 1999) υπήρξε μελετητής, λογοτέχνης και ποιητής. Γεννήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 1921 στην Ερμούπολη της Σύρου με καταγωγή από τα Καρδάμυλα της Χίου. Γονείς του ήταν ο Νικόλαος Κ. Ασπιώτης και η Ματρώνα, το γένος Γεωργίου Κ. Βαφία. Μόλις ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Σύρο, γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στα Νεοελληνικά Γράμματα. Ως υπάλληλος του ΙΚΑ μετατέθηκε στις Σέρρες το 1953 και εγκαταστάθηκε μόνιμα στον τόπο καταγωγής της συζύγου του Ευθαλίας (Θαλίτσας), το γένος Χαμπούρη, ανιψιάς του Βενιζελικού βουλευτή Δημοσθένους Μέλφου.
Στον χώρο της λογοτεχνίας εμφανίστηκε το 1944, σε ηλικία μόλις 23 ετών, με την έκδοση της πρώτης ποιητικής συλλογής του υπό τον τίτλο «Θρήνοι», αφιερωμένη στη μνήμη του πατέρα του, ο οποίος πέθανε στην Ερμούπολη της Σύρου τον Φεβρουάριο του 1944. Ήταν πολυγραφότατος, καθώς άφησε ένα πλούσιο και σπουδαίο συγγραφικό έργο, αποτελούμενο από ποιητικές συλλογές, κριτικές μελέτες, δοκίμια, ιστορικά, χρονικά, το οποίο εκδόθηκε. Πολλά πονήματα, εργασίες, άρθρα και χρονογράφηματά του δημοσιεύθηκαν σε διάφορες επαρχιακές εφημερίδες (των Σερρών, της Σύρου, της Χίου, της Καβάλας κ.ά.) και περιοδικά. Από το έργο του, διαφαίνεται ότι ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος με πολλές αναζητήσεις και ανησυχίες, πολύπλευρα μορφωμένος, μελετητής πολλών θεμάτων (εθνικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, πολιτικών κ.ά), τα οποία ανέλυε και ανέπτυσσε με σοβαρότητα, αντικειμενικότητα και εύστοχη παρατηρητικότητα.
Μελέτησε μεγάλους Έλληνες ποιητές και επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον Σολωμό, τον Παλαμά και τον Καβάφη. Στα ποιήματά του, τα οποία διακρίνονται για την ευαισθησία και τη νοσταλγική διάθεσή τους, κάνει χρήση της ομοιοκαταληξίας και γράφει σε παραδοσιακά σχήματα. Σε αυτά, είναι επίσης έκδηλη η αγάπη του ποιητή για τα αγαπημένα του νησιά, τη Χίο και τη Σύρο. Βέβαια, μέσα από το έργο του, εξύμνησε και τη δεύτερη πατρίδα του, τις Σέρρες, την οποία αγάπησε και φρόντισε να προβάλλει με κάθε τρόπο. Αναφέρονται οι εξής ποιητικές συλλογές του: «Νοσταλγικά» (Αθήνα, 1969), «Τραγούδια της σιωπής» (Αθήνα, 1970), «Αρποκράτης» (Αθήνα, 1973), «Το Φως που λάμπει» (Αθήνα, 1978), «Ρωγμές» (Θεσσαλονίκη, 1985/α’ έκδοση, Θεσσαλονίκη, 1986/β’ έκδοση), «Η Ρημαγμένη Πολιτεία» (Θεσσαλονίκη, 1989), «Λυρικός Λόγος», τόμος Α’ (Σέρρες, 1994), «Λυρικός Λόγος», τόμος Β’ (Σέρρες, 1997), «Απολιθωμένη Πολιτεία» (Σέρρες, 2004).
Χειρόγραφο ποιήμα Ευάγγελου Ασπιώτη υπό τον τίτλο “Μου γνέφ’ η Χιός” (Καρδάμυλα Χίου, 1/6/1983). Συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή “Λυρικός Λόγος”, τόμος πρώτος/Χιώτικη συμφωνία (Σέρρες: “Σερραϊκές Εκδόσεις” ΕΠΕ, 1994). Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών, Αρχείο Ευάγγελου Ασπιώτη.
Διακρίθηκε επίσης στον χώρο του δοκιμίου, της κριτικής μελέτης και της ιστορικής έρευνας και ασχολήθηκε μεταξύ άλλων με τη μελέτη και την έρευνα της ιστορίας των Σερρών. Αναφέρονται ιστορικά έργα, μελέτες, χρονικά, δοκίμια, τα οποία εξέδωσε, όπως: «Σερραίοι οικιστές της Ερμούπολης Σύρου» (Μελέτη, 1979), «Συμβολή στην εμπορική δραστηριότητα των Καβάφηδων» (Μελέτη, 1983), «Η Χίος υπό την κατοχή των Γενοατών και των Τούρκων. Η απελευθέρωσή της και η συμβολή των Καρδαμύλων» (Ιστορικό, 1986, β’ έκδοση 1993), «Συγγραφείς και Κείμενα Α’/Ο Μιχάλης Κ. Κωβαίος και η λαϊκή παράδοση της Αμοργού» (Κριτικό Δοκίμιο, 1987), «Το ιστορικό της ανεγέρσεως του επί της Ακροπόλεως Σερρών Βυζαντινού ναού του Αγίου Νικολάου» (Χρονικό, 1988), «Ο ποιητής Ν. Γ. Σταφυλοπάτης. Μια γνήσια λυρική φωνή του κυκλαδικού ποιητικού λόγου» (Μελέτη, 1995). Επίσης, ασχολήθηκε με την κριτική βιβλίων, καθώς και με τη μελέτη του έργου μεγάλων ποιητών και εξέδωσε σχετικές μελέτες, όπως: «Κωστής Παλαμάς, ο ποιητής του Έθνους» (1996), «Η σημασία της μορφής στο ποιητικό έργο του Δ. Σολωμού» κ.ά.
Υπήρξε εμπνευστής της πρωτοβουλίας για την αδελφοποίηση των πόλεων Σερρών και Ερμούπολης Σύρου, η οποία επισφραγίσθηκε το 1992 με σχετικές αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων Δήμου Σερρών και Δήμου Ερμουπόλεως Σύρου. Αρκετά χρόνια πριν την επισφράγιση της αδελφοποίησης των δύο πόλεων, ο Ευάγγελος Ασπιώτης είχε δώσει τα απαιτούμενα στοιχεία στον Δήμο Σερρών για την παρουσία των Σερραίων αδελφών Νικολάου και Αργυρίου Ταρποχτζή στην Ερμούπολη, τον ρόλο τους στην ανάπτυξή της και γενικότερα την πολυσχιδή συμβολή τους στον αγώνα του επαναστατημένου έθνους τα χρόνια του 1821. Αναφορά για τους αδελφούς Ταρποχτζή γίνεται στη μελέτη του «Σερραίοι οικιστές της Ερμούπολης Σύρου» (1979), οι οποίοι κατέφυγαν στη Σύρο μετά την επανάσταση του 1821, όπως και χιλιάδες άλλοι καταδιωγμένοι Έλληνες. Οι αδερφοί Ταρποχτζή είχαν εξαιρετικές διακρίσεις στο νησί και αναδείχτηκαν Δημογέροντες στην αρχή και κατοπινά ο Αργύριος Ταρποχτζής εκλέχτηκε Δήμαρχος της Ερμούπολης. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευάγγελου Ασπιώτη στα αρχεία του Δήμου της γενέτειράς του, ο Νικόλαος Ταρποχτζής από τις Σέρρες φέρεται γραμμένος στο Δημοτολόγιο του Δήμου Ερμουπόλεως από το 1822 και εμφανίζεται ως πρώτος δημότης.
O Ευάγγελος Ασπιώτης συμμετείχε ενεργά και υπήρξε τακτικό μέλος σε διάφορα πνευματικά Σωματεία και Εταιρίες, όπως: του Φ.Σ. «Παρνασσός», της Εθνικής Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Ε.Λ.), της Ελληνικής Εταιρίας των Χριστιανικών Γραμμάτων (Ε.Ε.Χ.Γ.), της Εταιρίας Κυκλαδικών Μελετών, της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρίας Σερρών-Μελενίκου.
Απεβίωσε στις Σέρρες στις 21 Αυγούστου 1999. Αναμφίβολα, ο Ευάγγελος Ασπιώτης υπήρξε από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων στις Σέρρες, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην πνευματική και πολιτιστική ζωή της δεύτερης πατρίδας του.
Επιμέλεια κειμένου:
Ειρήνη Βασιλοπούλου
ΠΕ Αρχειονόμος
Υψηλάντου 1, 62123, Σέρρες
