Δημοσιεύσεις

H απελευθέρωση των Σερρών (29 Ιουνίου 1913)

Ταχυδρομική κάρτα με πανοραμική θέα της πόλης των Σερρών μετά την πυρπόλησή της από τους Βούλγαρους το 1913.
Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή φωτογραφιών πόλης Σερρών.
Φέτος συμπληρώνονται 110 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης των Σερρών και δικαιολογημένα η πόλη γιορτάζει, όπως κάθε χρόνο, τα Ελευθέριά της. Απελευθέρωση όμως από ποιον; Από τους Οθωμανούς που είχαν καταλάβει την πόλη, μετά από συνθηκολόγηση, το Σεπτέμβρη του 1383; Όχι. Απελευθέρωση από τους Βούλγαρους, οι οποίοι εννιά μήνες πριν είχαν εισέλθει με τα στρατεύματά τους στις Σέρρες. Εισήλθαν ως σύμμαχοι των Ελλήνων, μαζί με τους Σέρβους, τους Ρουμάνους και τους Μαυροβούνιους, στο πλαίσιο της συμμαχίας των βαλκανικών χωρών εναντίον της Οθωμανικής Δεσποτείας και ως απελευθερωτές της. Παράλληλα και ως ομόδοξοι αδερφοί. Οι Βούλγαροι στρατιώτες τότε χαρακτηρίζονταν από τους ξένους ως «Πρώσοι της Ανατολής». Ενισχυμένοι υπερβολικά από την πανσλαβιστική πολιτική της Ρωσίας διατηρούσαν το όνειρο της Μεγάλης Βουλγαρίας που περιλάμβανε στα όριά της και τις σημερινές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

9 Ιουνίου – Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων

Πολιτική συγκέντρωση κόμματος "Ένωσις Κέντρου" στην πλατεία Κρονίου στις Σέρρες, 26/1/1964 (Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή Κρέοντος Φλωρίδη).
Πολιτική συγκέντρωση κόμματος “Ένωσις Κέντρου” στην πλατεία Κρονίου στις Σέρρες, 26/1/1964 (Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή Κρέοντος Φλωρίδη).
Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Ιουνίου και καθιερώθηκε από το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων τον Νοέμβριο του 2007. Η ημερομηνία αυτή επιλέχθηκε καθότι στις 9 Ιουνίου 1948 ιδρύθηκε το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων υπό την αιγίδα της UNESCO. Έκτοτε, την ημέρα αυτή, διοργανώνονται ποικίλες εκδηλώσεις από εθνικούς και τοπικούς αρχειακούς φορείς ανά τον κόσμο, γεγονός που δηλώνει ότι η θεσμοθέτηση του εορτασμού αγκαλιάστηκε από την παγκόσμια αρχειακή κοινότητα.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων έχει ως βασικό στόχο να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία και τον ρόλο των αρχείων, να προβάλει το έργο που συντελείται στους αρχειακούς φορείς καθώς και τον πλούτο των συλλογών που φυλάσσεται σε αυτούς και να καλλιεργήσει την αρχειακή συνείδηση. Στο πλαίσιο αυτό, ο ετήσιος εορτασμός της ημέρας αυτής αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία τόσο για τους αρχειακούς φορείς να αναδείξουν τη χρησιμότητα των αρχείων στην κοινωνία, την σπουδαιότητα και την αξία τους στην επιστημονική έρευνα, στη γνώση και στην εκπαίδευση όσο και για το ευρύτερο κοινό να έρθει σε επαφή με τον συναρπαστικό χώρο των αρχείων, στον οποίο φυλάσσονται και διασώζονται μοναδικά και εξαιρετικά σπάνια τεκμήρια πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η σημασία των αρχείων ως πηγή πληροφοριών και χώρων διατήρησης της ιστορικής μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μεγάλη, καθώς χωρίς αυτά δεν θα υπήρχαν στοιχεία, μαρτυρίες, ντοκουμέντα για την οικονομική, πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Τα αρχεία τεκμηριώνουν γεγονότα και συμπεριφορές του παρελθόντος, μαρτυρούν την ιστορία κάθε τόπου, κάθε χώρας και κοινωνίας και αποτελούν τη μνήμη του παρελθόντος, μιας μνήμης που πληροφορεί και βοηθά να κατανοήσουμε το παρόν και το ευρύτερο περιβάλλον μας.
To Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών τιμά την ημέρα αυτή και παραθέτει τεκμήρια από τις αρχειακές συλλογές του με αφορμή τις βουλευτικές εκλογές 2023 στη χώρα μας.
Περισσότερο Φωτογραφικό υλικό εδώ.
Ειρήνη Βασιλοπούλου
ΠΕ Αρχειονόμων

Μάχη των Οχυρών (6-9 Απριλίου 1941)

Πριν ογδόντα δύο χρόνια, ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941, ημέρα Κυριακή, οι Γερμανικές δυνάμεις του Χίτλερ εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον της Ελλάδος εφαρμόζοντας το σχέδιό τους «Μαρίτα». Άπλωσαν την επίθεσή τους σε όλο σχεδόν το μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, έχοντας την ενίσχυση χιλίων περίπου αεροπλάνων καθέτου εφορμήσεως (Στούκας) και σ’ ένα μέρος των ελληνοσερβικών από όπου τελικά κατάφεραν να διεισδύσουν σε ελληνικό έδαφος και να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη. Σε όλο το μήκος των Οχυρών Μεταξά έγιναν σκληρές μάχες, ιδιαίτερα φονικές για τους επιτιθέμενους . Ποτέ δεν έγινε γνωστός ο ακριβής αριθμός των νεκρών Γερμανών στρατιωτών. Οι φύλακες των Οχυρών, Έλληνες στρατιώτες κληρωτοί και επιστρατευμένοι και μερικοί πρώην τραυματίες του ελληνοϊταλικού μετώπου αντιστάθηκαν με ιδιαίτερο θάρρος. Πρωτεύουσα θέση στην αντίσταση των Ελλήνων κατέχει το Οχυρό Ρούπελ που δεν καταλήφθηκε αλλά παραδόθηκε μετά την κατάρρευση του μετώπου.
Ένας από τους πολεμιστές των Οχυρών ήταν και ο Σερραίος έφεδρος ανθυπολοχαγός του 70ού Συντάγματος Πεζικού Κώστας Μάρκου, ο οποίος κατά την παράδοση του αρχείου του στην Υπηρεσία, μας διηγήθηκε και ορισμένα περιστατικά της μάχης. Ως ολμιστής ήταν επικεφαλής στοιχείου όλμων που υποστήριζε τα τμήματα προκαλύψεως στην περιοχή Πορροίων και συγκεκριμένα στην περιοχή Ομορφοπλαγιά. Μας ανέφερε ότι οι Γερμανοί από αδράνεια ή δειλία ενός μόνιμου αξιωματικού, ο οποίος ενώ γνώριζε ότι θα επιτεθούν το πρωί, δεν παρέταξε τους στρατιώτες του λόχου του στις θέσεις μάχης αλλά τους κράτησε κάτω από τα στέγαστρα, στους χώρους συγκέντρωσης, υπερκέρασαν αμαχητί τα σύνορα. Έτσι, βρέθηκαν τυφεκιοφόροι απέναντι σε βαρεοπλίτες, ολμιστές και πολυβολητές. Ο ίδιος κατάφερε να σωθεί από τύχη βαλλόμενος συνεχώς κατά την οπισθοχώρησή του, σε παρακείμενη χαράδρα και στη συνέχεια να μεταβεί στο χώρο συγκέντρωσης, σε περίπτωση κατάρρευσης, στα Κρούσια. Στη συνέχεια στη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ Βισαλτίας και συγκεκριμένα στο 19ο Σύνταγμα με επικεφαλής τον Σερραίο Βασίλη Ραφτούδη. Στη διάρκεια του Εμφυλίου επιστρατεύθηκε και πολέμησε ως υπολοχαγός εναντίον των ανταρτικών δυνάμεων στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν από την Πελοπόννησο και ολοκληρώθηκαν στη μεγάλη μάχη του Γράμμου.
Ιωάννης Τσαρούχας
Προϊστάμενος Τμήματος Γ.Α.Κ. Σερρών
Το Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών παραθέτει υλικό από τις αρχειακές συλλογές του. (από το εικονίδιο μπορείτε να επιλέξετε ενεργοποίηση πλήρους οθόνης)

Παγκόσμια Ημέρα Σκέψης (Προσκοπισμού-Οδηγισμού)

Ημερολόγιον 1932, Ευτυχές το Νέον Έτος. Τύποις Εφημ. “Η Πρόοδος”, Σέρρες (Συλλογή Νίκου Χρ. Χρηστίδη).

Η Παγκόσμια Ημέρα Σκέψης είναι μια Προσκοπική και Οδηγική εκδήλωση. Γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1926 στις 22 Φεβρουαρίου, καθώς ήταν τα κοινά γενέθλια του Λόρδου Ρόμπερτ Μπέιντεν-Πάουελ (Robert Baden-Powell), ιδρυτή του Προσκοπισμού και της γυναίκας του, Ολάβε (Olave), που υπήρξε η Παγκόσμια Αρχιοδηγός. Ο ιδρυτής του Προσκοπισμού, στρατηγός Μπέιντεν Πάουελ, είχε συλλάβει την ιδέα του Προσκοπισμού κατά τον Αγγλομποερικό πόλεμο της Νότιας Αφρικής (1899-1901). Λόγω έλλειψης επαρκούς αριθμού αντρών για την άμυνα της πόλης Mafeking, οργάνωσε σώμα από χίλια περίπου παιδιά, στα οποία ανέθεσε τις βοηθητικές υπηρεσίες των μαχόμενων. Από το πείραμα εκείνο, ξεκίνησε η ιδέα της οργάνωσης των παιδιών και εφήβων κατά ένα παιδαγωγικό σύστημα τελείως διαφορετικό και ανεξάρτητο από την στρατιωτική εκπαίδευση του πολίτη και με στόχο την συμπλήρωση της σωματικής και ηθικής αγωγής την οποία παρείχε, ανεπαρκώς συνολικά, το σχολείο.

Την ημέρα αυτή, οι Πρόσκοποι και οι Οδηγοί συλλογίζονται για τις αξίες των οργανώσεών τους, αποστέλλουν τις ευχές σε όλους όσους ανήκουν στη μεγάλη αυτή παγκόσμια οικογένεια και πραγματοποιούν δράσεις που θυμίζουν το σημείο εκείνο του σκοπού της Προσκοπικής Κίνησης που έχει να κάνει με την Παγκόσμια Συναδέλφωση και την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου.

Η Ελλάδα υπήρξε μία από τις πρώτες χώρες που εφάρμοσε τον Προσκοπισμό και αναγνωρίστηκε από το Κράτος. Το 1910, ο Αθανάσι

Βιβλίον Μητρώου Ομάδος Σ.Ε.Π. 1η Π.Ο.Α. (Προσκοπική Ομάδα Αλιστράτης), Εσώφυλλο, 1939-1945 (Συλλογή Νίκου Χρ. Χρηστίδη).

ος Λευκαδίτης ιδρύει την πρώτη ομάδα Προσκόπων με μαθητές του Λυκείου Μακρή, στο οποίο ήταν καθηγητής της γυμναστικής. Λίγους μήνες μετά τη δημιουργία της πρώτης ομάδας Προσκόπων, μαζί με τον Αθανάσιο Λευκαδίτη ανέλαβαν το έργο της οργάνωσης του ελληνικού Προσκοπισμού οι Κωνσταντίνος Μελάς, Νικόλαος Πασπάτης, Φίλιππος Χρυσοβελόνης και Γεώργιος Πανάς. Αυτοί οι πέντε θεωρούνται ιδρυτές της Κίνησης του Προσκοπισμού στην Ελλάδα. Από το 1910 μέχρι σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες ελληνόπουλα έγιναν Πρόσκοποι και μεγαλώνοντας διακρίθηκαν σε όλους τους τομείς της ζωής της ελληνικής κοινωνίας.

Continue reading…