admin

Σαν σήμερα 26 Σεπτεμβρίου 1994

Επίσκεψη Σιδηροκαστρινών στη Βουλγαρία, στη σκάλα δημόσιου κτιρίου. Ανάμεσα στα πρόσωπα, διακρίνονται Βούλγαροι αξιωματικοί. Ο Σερραίος ιστορικός και βουλευτής Πέτρος Πέννας βρίσκεται στην πρώτη σειρά , τρίτος από δεξιά. Στην ίδια σειρά, πρώτος από δεξιά βρίσκεται ο Πέτρος Μόντζαλας.  Ακολούθως, στη δεύτερη σειρά, πρώτος από αριστερά, ο Φίλιππος Παπαϊωάννου, μετέπειτα Διευθυντής ΟΤΕ. Στην τρίτη σειρά, πρώτος από αριστερά, ο Μαρβάκης, υφασματέμπορος, ενώ τρίτος στην ίδια σειρά ο εκδότης εφημερίδας, Τάκος Πούγγουρας. Στην πέμπτη σειρά, πρώτος από αριστερά, ο Νίκος Ωραιόπουλος, μέλος της οργάνωσης «ΜΙΔΑΣ», προ του 1944. Πίσω του ακριβώς, ο Διογένης Ράπτης. Στην τελευταία σειρά, ο υφασματέμπορος Μπούζιος με το καπέλο καβουράκι. Εκ των αριστερών του, η Μελενίκια Ελένη Τράντου. Χρονολογία: 1939.
Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Αρχείο Πέτρου Μόντζαλα.

Σαν σήμερα πριν από 29 χρόνια, στις 26 Σεπτεμβρίου 1994, απεβίωσε στην Αθήνα ο Σερραίος ιστορικός Πέτρος Πέννας. Ο Πέτρος Πέννας γεννήθηκε στα Άνω Πορρόια Σερρών το 1902 και ήρθε μικρός στις Σέρρες μαζί με την οικογένειά του. Έζησε από την παιδική και εφηβική ηλικία όλα τα δραματικά γεγονότα πριν και μετά την απελευθέρωση των Σερρών. Το 1916, λόγω της νέας βουλγαρικής κατοχής στις Σέρρες, κατέφυγε με τη μητέρα του στον Πειραιά, ενώ ο πατέρας του οδηγήθηκε ως όμηρος στη Βουλγαρία, όπου πέθανε. Σπούδασε νομικά, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου για 47 χρόνια. Συμμετείχε στη Μικρασιατική εκστρατεία και πολέμησε στην Πίνδο το 1940.

Περιοδεία Πέτρου Πέννα στο Σιδηρόκαστρο (Απρίλιος 1934). Στη φωτογραφία, στο Ηρώον Σιδηροκάστρου, εμφανίζονται με τη σειρά από δεξιά: Πέτρος Μόντζαλας, Πέτρος Πέννας, Γεώργιος Μάνος (Δήμαρχος Σιδηροκάστρου) και ο Γεώργιος Μόντζαλας. Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Αρχείο Πέτρου Μόντζαλα.

Πρόσκληση/κάρτα του Δ.Σ. του Ομίλου “Ορφέα” Σερρών με τίτλο “Αφιέρωμα μνήμης και τιμής στον Πέτρο Πέννα” (Αίθουσα “Ορφέα” Σερρών, 12/11/1994). Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Αρχείο Ευάγγελου Ασπιώτη.

Ο Πέτρος Πέννας ασχολήθηκε επίσης με τη δημοσιογραφία, αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά και το 1938 εξέδωσε το περιοδικό «Σερραϊκά Χρονικά». Στο εν λόγω περιοδικό του έτους 1938, δημοσιεύτηκε και η μελέτη του με τίτλο «Ο ιστορικός θρήνος του Σερραίου ιερέως Παπασυναδινού». Το 1952, μαζί με άλλες εξέχουσες προσωπικότητες των Σερρών, ίδρυσε την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Σερρών-Μελενίκου, της οποίας διετέλεσε Γενικός Γραμματέας και Πρόεδρος. Ήταν πολυγραφότατος, καθώς έγραψε πλήθος μελετών σχετικές με τον νομό Σερρών. Ασχολήθηκε κυρίως με την ιστορία της πόλης των Σερρών και έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Ιστορία των Σερρών: από της αλώσεως αυτών υπό των Τούρκων μέχρι της απελευθερώσεώς των υπό των Ελλήνων 1383-1913», 2η έκδοση, 1966. Επίσης, ασχολήθηκε με την ποίηση και δημοσίευσε τα περισσότερα ποιήματά του με το ψευδώνυμο Πέτρος Στρυμώνας. Τιμήθηκε δύο φορές με το μετάλλιο των Σερρών το 1990 και το 1993. Τέλος, πολιτεύθηκε με το Λαϊκό Κόμμα και εκλέχτηκε δύο φορές βουλευτής Σερρών το 1935 και το 1950, ενώ από το 1946 έως το 1950 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.

Αγγελική – Ειρήνη Βασιλοπούλου
ΠΕ Αρχειονόμων

ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Κλιμάκιο της ηγετικής ομάδας της Ε.Ο.Ν. Αθηνών επισκέπτεται τις Σέρρες. Στην κεντρική πλατεία Ελευθερίας της πόλης με φόντο το Μπεζεστένι. Χρονολογία:  ±1939, Καλλιτεχνικό φωτογραφείο του Β. Εμμανουηλίδη στις Σέρρες. Συλλογή δικηγόρου Νικολάου Τακουρίδη.

Στην φωτογραφία που χρονολογείται στην 25η Μαρτίου του 1940 μαθητές αλλά ταυτόχρονα και μέλη της ΕΟΝ, με τις χαρακτηριστικές στολές τους, χαιρετούν με τον κλασικό φασιστικό χαιρετισμό, κατά την εορτή της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Στη μέση διακρίνεται ο δάσκαλος Μιχάλης Κωτούλας ο οποίος απεβίωσε στη διάρκεια της Κατοχής. Πίσω του ο επιθεωρητής και αρχηγός της ΕΟΝ Βισαλτίας Γκουρομίχος με τον πρόεδρο του χωριού Μαζλουμίδη. Πολίτες παρακολουθούν τα τεκταινόμενα της εορτής. Τμήμα ΓΑΚ Σερρών, Συλλογή φωτογραφιών περιφέρειας Σερρών (μόνο σε ψηφιακή μορφή), δωρεά Ευθυμίου Λιθουργίδη.

Σαν σήμερα, πριν ογδόντα επτά  χρόνια ακριβώς, επιβλήθηκε η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου του 1936, γνωστή ως Δικτατορία του  Ιωάννη Μεταξά.  Ουσιαστικά προήλθε ως αποτέλεσμα της χρεοκοπίας των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων και σε συνδυασμό με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ανόδου των φασιστικών καθεστώτων στην εξουσία. Βλέπε Ιταλία του Μουσολίνι, Γερμανία του Χίτλερ  αλλά και Ισπανία του Φράνκο. Μετά την επιβολή της Δικτατορίας ιδρύθηκε η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας γνωστή με τα αρχικά Ε.Ο.Ν. Μία νεολαιίστικη οργάνωση δηλαδή που χρησιμοποίησε κυρίως την πρωτοβάθμια Εκπαίδευση με σκοπό την εντρύφηση της Νεολαίας στα εθνικά ιδεώδη και στον 3ο ελληνικό πολιτισμό, όπως τον εννοούσε η Δικτατορία.

Χρηματοδοτήθηκε αδρά από το Κράτος και εξέδιδε πολυτελές για τα δεδομένα της εποχής περιοδικό. Μέσα από τις στήλες του προβαλλόταν η εικόνα του Μεταξά ως πατέρα του Έθνους. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ως τελευταία στα τουρκικά βιβλία της Τουρκικής «Δημοκρατίας» με αντίστοιχο πατέρα τον Κεμάλ. Παρόλα αυτά εκφράσθηκαν με καλά λόγια για τη μύηση στον «οργανωσιακό» της χαρακτήρα  ακόμη και αριστεροί διανοητές.

Κλιμάκιο της ηγετικής ομάδας της Ε.Ο.Ν. Αθηνών επισκέπτεται τις Σέρρες, Χρονολογία: ±1939. Φωτογραφίες από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό, φωτογραφία του Καλλιτεχνικού φωτογραφείου του Β. Εμμανουηλίδη στις Σέρρες. Τμήμα ΓΑΚ Σερρών, Συλλογή δικηγόρου Νικολάου Τακουρίδη.

Ιωάννης Τσαρούχας

Προϊστάμενος Τμήματος Γ.Α.Κ. Σερρών

H απελευθέρωση των Σερρών (29 Ιουνίου 1913)

Ταχυδρομική κάρτα με πανοραμική θέα της πόλης των Σερρών μετά την πυρπόλησή της από τους Βούλγαρους το 1913.
Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή φωτογραφιών πόλης Σερρών.
Φέτος συμπληρώνονται 110 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης των Σερρών και δικαιολογημένα η πόλη γιορτάζει, όπως κάθε χρόνο, τα Ελευθέριά της. Απελευθέρωση όμως από ποιον; Από τους Οθωμανούς που είχαν καταλάβει την πόλη, μετά από συνθηκολόγηση, το Σεπτέμβρη του 1383; Όχι. Απελευθέρωση από τους Βούλγαρους, οι οποίοι εννιά μήνες πριν είχαν εισέλθει με τα στρατεύματά τους στις Σέρρες. Εισήλθαν ως σύμμαχοι των Ελλήνων, μαζί με τους Σέρβους, τους Ρουμάνους και τους Μαυροβούνιους, στο πλαίσιο της συμμαχίας των βαλκανικών χωρών εναντίον της Οθωμανικής Δεσποτείας και ως απελευθερωτές της. Παράλληλα και ως ομόδοξοι αδερφοί. Οι Βούλγαροι στρατιώτες τότε χαρακτηρίζονταν από τους ξένους ως «Πρώσοι της Ανατολής». Ενισχυμένοι υπερβολικά από την πανσλαβιστική πολιτική της Ρωσίας διατηρούσαν το όνειρο της Μεγάλης Βουλγαρίας που περιλάμβανε στα όριά της και τις σημερινές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

9 Ιουνίου – Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων

Πολιτική συγκέντρωση κόμματος "Ένωσις Κέντρου" στην πλατεία Κρονίου στις Σέρρες, 26/1/1964 (Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή Κρέοντος Φλωρίδη).
Πολιτική συγκέντρωση κόμματος “Ένωσις Κέντρου” στην πλατεία Κρονίου στις Σέρρες, 26/1/1964 (Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών/Συλλογή Κρέοντος Φλωρίδη).
Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Ιουνίου και καθιερώθηκε από το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων τον Νοέμβριο του 2007. Η ημερομηνία αυτή επιλέχθηκε καθότι στις 9 Ιουνίου 1948 ιδρύθηκε το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων υπό την αιγίδα της UNESCO. Έκτοτε, την ημέρα αυτή, διοργανώνονται ποικίλες εκδηλώσεις από εθνικούς και τοπικούς αρχειακούς φορείς ανά τον κόσμο, γεγονός που δηλώνει ότι η θεσμοθέτηση του εορτασμού αγκαλιάστηκε από την παγκόσμια αρχειακή κοινότητα.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων έχει ως βασικό στόχο να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία και τον ρόλο των αρχείων, να προβάλει το έργο που συντελείται στους αρχειακούς φορείς καθώς και τον πλούτο των συλλογών που φυλάσσεται σε αυτούς και να καλλιεργήσει την αρχειακή συνείδηση. Στο πλαίσιο αυτό, ο ετήσιος εορτασμός της ημέρας αυτής αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία τόσο για τους αρχειακούς φορείς να αναδείξουν τη χρησιμότητα των αρχείων στην κοινωνία, την σπουδαιότητα και την αξία τους στην επιστημονική έρευνα, στη γνώση και στην εκπαίδευση όσο και για το ευρύτερο κοινό να έρθει σε επαφή με τον συναρπαστικό χώρο των αρχείων, στον οποίο φυλάσσονται και διασώζονται μοναδικά και εξαιρετικά σπάνια τεκμήρια πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η σημασία των αρχείων ως πηγή πληροφοριών και χώρων διατήρησης της ιστορικής μνήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μεγάλη, καθώς χωρίς αυτά δεν θα υπήρχαν στοιχεία, μαρτυρίες, ντοκουμέντα για την οικονομική, πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Τα αρχεία τεκμηριώνουν γεγονότα και συμπεριφορές του παρελθόντος, μαρτυρούν την ιστορία κάθε τόπου, κάθε χώρας και κοινωνίας και αποτελούν τη μνήμη του παρελθόντος, μιας μνήμης που πληροφορεί και βοηθά να κατανοήσουμε το παρόν και το ευρύτερο περιβάλλον μας.
To Τμήμα Γ.Α.Κ. Σερρών τιμά την ημέρα αυτή και παραθέτει τεκμήρια από τις αρχειακές συλλογές του με αφορμή τις βουλευτικές εκλογές 2023 στη χώρα μας.
Περισσότερο Φωτογραφικό υλικό εδώ.
Ειρήνη Βασιλοπούλου
ΠΕ Αρχειονόμων